Przykładowa instrukcja eksploatacji jest opisana na podstawie instrukcji do rozdzielni niskiego napięcia. Z niniejszej publikacji dowiesz się…
co powinny zawierać najważniejsze punkty jakie muszą znaleźć się w instrukcji zgodnie z rozporządzeniem [4], o czym pisałem w publikacji.
Każda instrukcja eksploatacji zawiera stronę tytułową. W naszych instrukcjach eksploatacji na stronie tytułowej zazwyczaj umieszczamy:
- logo lub znaki firmowe zlecającego,
- logo lub znak firmowy wykonawcy,
- nr dokumentacji,
- datę i miejsce wygenerowania instrukcji,
- tytuł instrukcji,
- osoby które sporządziły, sprawdziły i zatwierdziły dokument.
Aby treść instrukcji była jasna i przejrzysta na kolejnej stronie umieszczamy spis treści, w którym listujemy najważniejsze punkty naszego dokumentu:
1. Wstęp
1.1 Przedmiot instrukcji
W tej części instrukcji eksploatacji należy wpisać jakich urządzeń ona dotyczy. Jeśli mowa o rozdzielnicach niskiego napięcia, ten punkt może mieć brzmienie:
„Przedmiotem instrukcji są zasady eksploatacji rozdzielni niskiego napięcia, rozdzielnicy oraz pól rozdzielczych, znajdujących się na wyposażeniu prowadzącego eksploatację.”
1.2 Zakres zastosowania
W punkcie tym należy opisać gdzie postanowienia niniejszej instrukcji mają zastosowanie, np.:
„Postanowienia instrukcji mają zastosowanie przy wykonywaniu łączeń ruchowych, przeglądów i pomiarów okresowych rozdzielni niskiego napięcia oraz pól rozdzielczych, znajdujących się na wyposażeniu rozdzielni RG nn, zlokalizowanej na terenie zakładu przemysłowego.”
1.3 Definicje
W punkcie tym należy podać najważniejsze definicje przywołane w dalszej części instrukcji eksploatacji, takie jak:
- Oględziny
- Osoba upoważniona
- Osoba uprawniona
- Polecenie pisemne
- Prowadzący eksploatację (w punkcie tym winno się podać prowadzącego eksploatację)
- Prace eksploatacyjne
- Przegląd
- Rozdzielnica
- Rozdzielnia
- Strefa pracy
- Świadectwo kwalifikacyjne
- Urządzenia energetyczne
- oraz inne.
2. Opis układu zasilania
Należy opisać układ zasilania rozdzielnicy oraz zamieścić schematy zasadnicze zasilania.
3. Włączanie i wyłączanie pól elektroenergetycznych
W tym miejscu opisujemy czynności łączeniowe niezbędne do wykonywania poszczególnych operacji łączeniowych. Poszczególne pola można grupować – jeśli operacje łączeniowe są analogiczne.
3.1 Wyłączanie poszczególnych pól
Podpunkt zawiera opis czynności łączeniowych niezbędnych do skutecznego wyłączenia elektroenergetycznych pól rozdzielnicy niskiego napięcia.
3.2 Włączanie poszczególnych pol
Opisujemy czynności niezbędne w celu bezpiecznego załączenia poszczególnych pól rozdzielnicy niskiego napięcia.
3.3. Awaryjne wyłączanie poszczególnych pol
Jest to jeden z ważniejszych punktów, w którym musimy przeanalizować i opisać sposób zachowania się obsługi w przypadku konieczności awaryjnego wyłączenia danego pola.
4. Postępowanie w razie samoczynnego wyłączenia pola rozdzielnicy
W eksploatacji zdarzają się sytuacje, w których następuje samoczynne wyłączenie obiektu (np. w sytuacji uszkodzeniowej, w wyniku zwarcia lub przeciążenia).
W punkcie tym należy podać jakie czynności powinna wykonać obsługa w przypadku zaistnienia niezamierzonego, samoczynnego wyłączenia pola.
Punkt ten może mieć brzmienie:
„1. W przypadku samoczynnego wyłączenia pola niskiego napięcia, należy:
- przeprowadzić szczegółowe oględziny,
- ustalić, które zabezpieczenia spowodowały wyłączenie i ewentualną przyczynę wyłączenia,
- zgłosić informację do właściwej osoby dozoru elektrycznego, która winna ustalić zasady dalszego postępowania.
2. Załączenie pola niskiego napięcia, po samoczynnym wyłączeniu może nastąpić po ustaleniu i wyjaśnieniu oraz usunięciu przyczyny wyłączenia lub na wyraźne polecenie personelu zwierzchniego.Wyjaśnienie przyczyny wyłączenia pola niskiego napięcia polega na sprawdzeniu przyczyn zadziałania zabezpieczeń i stwierdzeniu czy:
- widoczne są ślady zwarcia lub przeciążenia w rozdzielnicy lub na trasie linii kablowej do odbiorów niskiego napięcia,
- widoczne są inne oczywiste objawy uszkodzeń.
3. Pole niskiego napięcia wyłączone samoczynnie można załączyć bez badań, jeżeli stwierdzono, że:
- wyłączenie zostało spowodowane przez zabezpieczenie na skutek zwarcia zewnętrznego lub uszkodzenia jakiegokolwiek elementu, a przyczyny zostały usunięte,
- wyłączenie spowodowało zabezpieczenie przeciążeniowe w polu i pole odciążono.
4. W razie ponownego wyłączenia pola niskiego napięcia, nie wolno go załączać po raz drugi bez przeprowadzenia badań. O dalszym postępowaniu decyduje właściwa osoba dozoru elektrycznego.
5. W razie nieuzasadnionego wyłączenia pola niskiego napięcia lub innego urządzenia przez zabezpieczenie, względnie nie wyłączenie go w przypadku awarii, należy doraźnie sprawdzić zabezpieczenia z uwzględnieniem pkt. 1.”
5. Przeglądy i badania
Punkt ten jest bardzo ważny bo w nim ujmujemy zakresy badań eksploatacyjnych oraz terminy ich wykonania.
Przy opracowywaniu tego punktu posiłkujemy się:
- aktualnymi normami,
- dokumentacją techniczną urządzeń elektrycznych,
- wewnętrznymi przepisami klienta,
- innymi standardami wiedzy technicznej.
6. Wymagania
Każda instrukcja eksploatacji powinna zawierać minimalne wymagania zdrowotne i kwalifikacyjne osób eksploatujących dane urządzenie elektryczne. Punkty te mogą mieć brzmienie:
6.1 Wymagania zdrowotne
Osoby zatrudnione na stanowiskach dozoru i eksploatacji powinny posiadać, w zależności od wykonywanego zakresu prac, ważne zaświadczenie lekarskie, wydane przez lekarza medycyny pracy.
6.2 Wymagania kwalifikacyjne
Wymagania kwalifikacyjne, uprawnienia i upoważnienia osób zajmujących się eksploatacją rozdzielni niskiego napięcia powinny być stosowne do zakresu wykonywanych czynności.
7. Zagrożenia
Jeden z najważniejszych punktów w których identyfikujemy i opisujemy zagrożenia dla zdrowia i życia ludzkiego, środowiska naturalnego oraz opisujemy postępowanie na wypadek pożaru. W kwestiach zagrożeń występujących w danym zakładzie niezbędna jest ścisła współpraca ze służbami BHP.
8. Organizacja prac
Należy zidentyfikować prace, które należy wykonywać na polecenie pisemne oraz bez polecenia. Następnie opisać sposób ich realizacji.
Punkt ten może mieć brzmienie:
8.1 Praca na polecenie pisemne
Prace eksploatacyjne stwarzające możliwość wystąpienia szczególnego zagrożenia dla zdrowia lub życia ludzkiego należy wykonywać na podstawie polecenia pisemnego.
Polecenie pisemne wykonywania pracy wydaje prowadzący eksploatację lub osoby przez niego upoważnione.
Polecenie pisemne wykonania pracy zawiera co najmniej:
– numer polecenia;
– określenie osób odpowiedzialnych za organizację oraz wykonanie pracy;
– wyznaczenie zakresu prac do wykonania i strefy pracy;
– określenie warunków i środków ochronnych niezbędnych do zapewnienia bezpiecznego przygotowania i wykonania poleconych prac;
– wyznaczenie terminu rozpoczęcia i zakończenia prac oraz przerw w ich wykonaniu.
Polecenie pisemne powinno być wykonane wg aktualnego wzoru przyjętego przez prowadzącego eksploatację.
Prowadzący eksploatację może określić dodatkowy zakres informacji, które powinny zostać umieszczone w poleceniu pisemnym;
Polecenie pisemne należy przechowywać przez okres nie krótszy niż 30 dni od daty zakończenia pracy;
Sposób rejestrowania, wydawania, przekazywania, obiegu i przechowywania poleceń pisemnych ustala prowadzący eksploatację
8.2 Prace wykonywane bez polecenia
Bez polecenia jest dozwolone:
– wykonywanie czynności związanych z ratowaniem zdrowia lub życia ludzkiego;
– zabezpieczanie urządzeń energetycznych przed zniszczeniem;
– prowadzenie przez osoby uprawnione i upoważnione prac eksploatacyjnych zawartych w niniejszej instrukcji eksploatacji.
9. Środki ochronne
W przedostatnim punkcie przykładowej instrukcji eksploatacji wypisujemy wymagania ogólne dotyczące wyposażenia i stosowania środków ochronnych zapewniających bezpieczną pracę pracowników
10. Podstawa prawna
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 28 kwietnia 2003 r. w sprawie szczegółowych zasad stwierdzania posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.(Dz. U. nr 89 poz. 828 z 22.07.2003 r.).
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 20 lipca 2005r. zmieniające rozporządzenie w sprawie szczegółowych zasad stwierdzenia posiadania kwalifikacji przez osoby zajmujące się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci (Dz. U. nr 141 poz. 1189 z 2005r.).
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie rodzajów prac, wymagających szczególnej sprawności psychofizycznej (Dz. U. nr 62 poz. 287 z 1996 r.).
- Rozporządzenie Ministra Gospodarki z 28.03.2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy urządzeniach i instalacjach energetycznych (Dz. U. 2013 poz. 492).
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 129 z 1997 r.).
- Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 02 marca 2007r. zmieniające rozporządzenie w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. nr 49 poz. 330 z 2007r.).
- Dokumentacja fabryczna urządzeń elektrycznych.
- Wewnętrzne procedury i dokumenty prowadzącego eksploatację.
